W jakiej temperaturze podawać wódkę, gin, whisky i inne alkohole? Przewodnik w degustacji alkoholi.
Data publikacji: 02 Lut 2024
W dzisiejszym świecie kultura spożywania alkoholu staje się coraz bardziej zróżnicowana i wymagająca. W świecie alkoholi, zarówno tych klasycznych, jak i nowatorskich, jednym z kluczowych elementów wpływających na doznania smakowe i aromatyczne jest temperatura podawania. To subtelne, lecz istotne kryterium degustacyjne, może znacząco wpłynąć na odbiór danego trunku. Nie bez powodu znawcy alkoholi zwracają uwagę na ten element. Odkryjmy więc razem, dlaczego temperatura ma kluczowe znaczenie podczas degustacji, jakie trunki najlepiej podawać w określonych temperaturach, oraz jak możemy dostosować do niej nasze doznania zmysłowe, aby czerpać maksymalną przyjemność z fascynującego świata alkoholi.
SPIS TREŚCI
- Wpływ temperatury na smak – wg badań zimno osłabia siłę smaku
- Techniki regulacji temperatury alkoholu – podgrzewanie i schładzanie
- Temperatury picia różnych alkoholi
- Podsumowanie
Wpływ temperatury na smak – wg badań zimno osłabia siłę smaku
Każdy, z własnego doświadczenia zgodzi się z tym, że zimno osłabia percepcję smaku. W tej dziedzinie przeprowadzono kilka badań i eksperymentów, które zwykle potwierdzają tę obserwację. Przykładowo, istnieje amerykański eksperyment z 2005 roku (Journal of Sensory Studies) przeprowadzony na serze cheddar. W wyniku badania stwierdzono, że kwasowość wyczuwalna podczas degustacji jest słabsza, gdy ser cheddar jest chłodniejszy. Wchodząc głębiej w dziedzinę naukową, w biologii istnieją receptory ściśle powiązane z postrzeganiem smaków słodkich, gorzkich i pikantnych. Badanie przeprowadzone na tych receptorach wykazało, że są one bardziej wrażliwe i reaktywne, gdy temperatura wzrasta, co może wyjaśniać silniejsze postrzeganie tych smaków w tym kontekście. W tym artykule nie chodzi nam jednak o to, żeby publikować dogłębny artykuł z dziedziny nauki. Te przykłady mają jedynie pokazać, że przeprowadzone eksperymenty idą w kierunku tego, co dość łatwo dostrzegamy – im chłodniejszy trunek lub potrawa tym jego odbiór przez nasze receptory smakowe jest różny.
Czasami okazuje się, że trafimy na zbyt słodki likier albo whisky lub wódkę, która jest zbyt mocno skoncentrowana na alkoholu. Zabawa temperaturą degustacji może zatem zmienić percepcję i całkowicie zmienić doznania smakowe. Należy pamiętać, że temperatura to tylko jeden z czynników mających wpływ na smak i percepcję aromatów. Zmęczenie, to, co wcześniej jadłeś, atmosfera, otoczenie, rodzaj kieliszka i wiele innych rzeczy może mieć wpływ na percepcję smaku. Zaletą temperatury jest to, że przy odrobinie wysiłku często możemy dostosować ją do własnych upodobań. W dalszej części artykułu poznamy zastosowania temperatury według rodzaju alkoholu i różne sposoby regulacji temperatury spożywanego trunku.
Techniki regulacji temperatury alkoholu – podgrzewanie i schładzanie
Istnieje kilka sposobów regulacji temperatury butelki lub szklanki. Większość z nich jest niewątpliwie oczywista, ale ich przegląd wydaje się interesujący, ponieważ nie wszystkie przynoszą ten sam rezultat. Przykładowo, kilka sekund w kuchence mikrofalowej może być całkiem skuteczne, ale istnieją łagodniejsze i przede wszystkim bardziej zalecane techniki nieznacznego podgrzania szklanki.
Podgrzewanie
Najbardziej oczywistym sposobem, jeśli masz odpowiednią szklankę, jest ogrzanie jej dłonią. Ta bardzo delikatna technika pozwala z łatwością doprowadzić trunek do pożądanej temperatury.
Jeśli Twoja butelka jest przechowywana w lodówce lub w piwnicy chłodniejszej niż miejsce degustacji, oczywiście dobrym pomysłem jest wyjęcie jej z pewnym wyprzedzeniem. Jeśli jest już na to za późno, najlepiej nalać alkohol do kieliszków, ponieważ tak podany, szybciej się rozgrzeje niż w butelce. Dodatkowo pozwala to na lekkie napowietrzenie trunku, co czasami docenia się przed degustacją.
Zimą kuszące może być przybliżenie butelki do kaloryfera lub kominka, jednak butelkę lepiej pozostawić w rozsądnej odległości. W rzeczywistości nie zaleca się zbyt brutalnych szoków termicznych, ponieważ istnieje ryzyko uszkodzenia. Chociaż trudno to udowodnić, pozostaje zasada ostrożności.
Schładzanie
Są też takie alkohole, które spożywane są lekko schłodzone lub nawet całkowicie zimne. W zależności od tego, co chcesz uzyskać, dostępnych jest kilka rozwiązań.
Najbardziej intuicyjne i klasyczne jest chyba użycie kostek lodu. Chociaż skuteczność tej techniki jest oczywista i nie tylko odświeża napój, to także go rozcieńcza. Jeśli więc chcesz również nieco zmniejszyć moc tego, czego chcesz posmakować, to rozwiązanie może mieć sens. W świecie whisky kostki lodu są czasami krytykowane za „rozbijanie” aromatów na skutek szoku termicznego, jakim ulega alkohol. Jednak fanów picia z lodem jest wielu, więc decyzja należy do Ciebie. Wyrażenie „whisky on the rocks”, które oznacza whisky z kostkami lodu, dosłownie oznacza „whisky na skałach”. Jego pochodzenie wynika z faktu, że Szkoci używali kiedyś kamyków do obniżania temperatury swojej whisky. Lód można zastąpić, dostępnymi na rynku, specjalnymi kamieniami do whisky, które można umieścić w zamrażarce. W przeciwieństwie do kostek lodu, podczas ich używania nie następuje rozcieńczanie, choć ich właściwości chłodzące są słabsze.
W świecie whisky często zaleca się dodanie odrobiny wody (jak najbardziej neutralnej w smaku), aby obniżyć poziom alkoholu i zapewnić optymalną degustację. Dodanie wody pomaga również obniżyć temperaturę degustacji.
Alkohole mocne nie zamarzają w zamrażarce. Umieszczenie w niej butelki jest bardziej rozpowszechnione w przypadku białych alkoholi, takich jak wódka i niektóre likiery, które czasami są spożywane w postaci mrożonej. Lodówka jest pośrednikiem pozwalającym uzyskać efekt chłodu, ale nie mrozu.
Niektórzy boją się, że szok termiczny pogorszy jakość napoju, jeśli jest to dobry rum lub whisky. Jeżeli też się tego obawiasz, rozwiązaniem może być wstawienie do lodówki pustych szklanek, najlepiej pod przykryciem, aby nie zakłócały jej aromaty np. sera przechowywanego tuż obok. Szklanki można też wstawić do zamrażarki.
Jeżeli masz piwnicę lub chłodniejszy pokój, pamiętaj po prostu o pozostawieniu tam butelki na kilka godzin przed degustacją, tak aby temperatura była nieco niższa od temperatury pokojowej.
Temperatury picia różnych alkoholi
Świat alkoholi jest rozległy i złożony, trudno jest ustalić ogólność dla danej kategorii alkoholu, ponieważ zawsze znajdą się wyjątki. Jednak nadal istnieją główne trendy, które sugerują temperaturę spożywania alkoholu.
Whisky
Zalecana temperatura degustacji whisky wynosi zazwyczaj około 18° C. Jednak wiele osób lubi swoją szklankę whisky z kostkami lodu, podczas gdy dla innych jest to świętokradztwo.
Nadal jednak radzimy, aby whisky z wyższej półki degustować w temperaturze pokojowej oraz, jeśli to możliwe, w szkle odpowiednim do degustacji – w szklance w kształcie tulipana. Dzięki temu będziesz mógł ustawić się w najlepszej pozycji, aby w jak największym stopniu docenić wszystkie subtelności.
Jeśli whisky wydaje się zbyt mocna, możesz zdecydować się na dolanie świeżej wody. Ma to podwójny efekt: lekkie schłodzenie whisky i obniżenie jej mocy. Należy jednak uważać, aby odpowiednio dozować. Wody potrzeba bardzo mało, wystarczy kilka kropel. W przeciwnym razie utopisz swoją whisky. Dodatkowo pamiętaj, aby używać wody butelkowanej o jak neutralnym smaku (unikaj wody bogatej w magnez). Na rynku można znaleźć nawet specjalną wodę przeznaczoną do tego celu, zwłaszcza szkocką wodę źródlaną.
Schładzanie szkła lub używanie kamieni whisky to rozwiązania, które pozwalają nieco obniżyć temperaturę whisky bez jej rozcieńczania. Może to być dobry patent latem, gdy temperatura otoczenia jest nieco za wysoka.
Rum
Rum jest często spożywany w postaci czystej i w temperaturze pokojowej. Rumy typu latynoskiego tzw. rony są z reguły nieco bardziej miękkie i słodsze. Optymalna temperatura podawania rumu może zależeć od konkretnego rodzaju rumu. Ze względu na klimat, w jakim większość rumów powstaje, może to być też temperatura nieco wyższa od pokojowej, jednak nieprzekraczająca 25° C.
Koniak, armaniak i brandy
Koniak i Armagnac są technicznie alkoholami winnymi, a zatem brandy. Tutaj znowu alkohole te przeznaczone są do degustacji w temperaturze pokojowej. Jeśli masz większą ochotę na odświeżający smak, postaw na dość młode brandy, nieco mniej subtelne w swojej aromatycznej palecie. Na starszych brandy można skupić się zimą, gdy temperatura otoczenia jest nieco niższa.
Wódka
Wódka jest alkoholem niestarzonym, dlatego posmak czystego alkoholu jest nieco większy. Z tego powodu zaleca się degustację w temperaturze pokojowej. Butelkę wódki można również bez problemu przechowywać w lodówce lub zamrażarce.
Częstą praktyką jest także dodawanie kostek lodu, gdyż niewielkie rozcieńczenie wódki spowoduje lekkie złagodzenie mocy alkoholu.
Są jednak wyjątki, takie jak wódka Ice Floe z Wielkopolskiej Manufaktury Wódek, którą zalecamy pić mocno schłodzoną (niezmrożoną), aby uwypuklić jej walory smakowe.
Gin
Podobnie jak wódka, gin kojarzony jest głównie z miksologią i stanowi bazę do wielu popularnych drinków. Jednak całkowicie możliwe jest skosztowanie go w czystej postaci. Niektóre giny mają profil zorientowany na przykład na owoce cytrusowe lub przyprawy, co można wyczuć podczas degustacji. Aby cieszyć się nim lepiej, warto wrzucić do niego kilka kostek lodu lub lekko go schłodzić.
Likiery
Likiery to rozległy świat o bardzo zróżnicowanej subtelności aromatycznej, zawartości alkoholu i cukru, dlatego wyróżnimy kilka przypadków.
W przypadku likierów owocowych możesz zdecydować się na degustację mrożoną. Butelki mogą nawet pozostać na stałe w zamrażarce. Ma to sens, ponieważ te likiery są bardzo mocne w smaku i stosunkowo słodkie, a picie ich w stanie mroźnym wcale nie powoduje, że są pozbawione smaku.
Jest to również bardzo powszechna praktyka w przypadku likierów ziołowych. Zasadniczo można w ten sposób docenić wszystkie bardzo gorzkie lub słodkie likiery.
Mocniejsze likiery, bliższe brandy, będą na ogół spożywane w temperaturze pokojowej, lekko schłodzone lub z lodem.
Podsumowanie
Każdy rodzaj alkoholu jest unikalny. W każdym przypadku należy brać pod uwagę zalecenia producenta, w jaki sposób najlepiej spożywać dany alkohol. Niektóre z nich wskazują, że często warto np. do ginu dodać konkretny rodzaj toniku, aby optymalnie cieszyć się jego walorami. Istotna jest też temperatura, która znacznie wpływa na doznania smakowe i aromatyczne podczas degustacji. W przypadku alkoholi mocnych wybór odpowiedniej temperatury podawania staje się swoistym rytuałem, pozwalając na pełny rozkwit. Nie bez znaczenia jest też kultura i osobiste preferencje, które kształtują to, co dla jednego konesera jest idealną temperaturą, dla innego może być subiektywną kwestią gustu. Ostatecznie eksperymentowanie z różnymi temperaturami to fascynujący sposób na odkrywanie pełnego potencjału ulubionych napojów alkoholowych.